Langs de Visserij liggen twaalf woonschepen, voornamelijk tussen de Ferdinand Lousbergsbrug en de ringweg. Deze stalen huizen zijn lang, smal en laag, wat een opvallend contrast vormt met de hoge stenen gebouwen aan de overkant. In de zomer rusten de schepen in de schaduw van de geknotte platanen langs de kade. Elk schip heeft een terras of een klein tuintje, met het opvallende woonschip De Paarl als hoogtepunt. Dit groene toevluchtsoord bevindt zich helemaal aan het begin van de straat, dichtbij de brug.
Bijna alle woonschepen zijn spitsen, met één uitzondering. Ze meten bijna 40 meter in lengte en ongeveer 5 meter in breedte, en werden ooit gebruikt als vrachtschepen voor het vervoer van kolen, graan, staal, rivierzand en andere bulkgoederen op binnenwateren. Aan de buitenkant is nog steeds duidelijk te zien wat hun oorspronkelijke functie was. De enige afwijking bevindt zich helemaal aan het einde, tegenover het Visserijparkje: Us Wille (of Ons Genoegen). Dit is een tjalk, een klein zeilschip van ongeveer 15 bij 4 meter, dat in het verleden bulkgoederen vervoerde op Nederlandse wateren. Us Wille was in 1889 eigendom van de familie Huka uit Tilburg en werd gebouwd in Oudekerk aan de IJssel. Bijna een eeuw later kreeg het schip een dieselmotor, waardoor het nu nog mobieler is.
Na hun dienst in het transport werden de schepen omgevormd tot woonschepen, soms door de nieuwe bewoners zelf. Tijdens deze transformatie konden ze hun creativiteit de vrije loop laten, wat resulteerde in een unieke uitstraling aan de binnenkant.
In tegenstelling tot de huizen langs de Visserij, die zelden de naam van de bouwer dragen (zoals Huis De Taeye uit 1898 of Huis Dael uit 1908), zijn de schepen vaak vernoemd naar hun voormalige schipperseigenaars. Neem bijvoorbeeld de Hero, een spits gebouwd in 1924 in Peronnes (Henegouwen). De naam verwijst naar Henry en Rosa van de schippersfamilie Buds uit Boom. Het schip werd oorspronkelijk voortgetrokken en onderging in de jaren zestig een renovatie, waardoor het op eigen motorkracht vooral graan kon vervoeren. In de late jaren negentig stopten Henry en Rosa met varen en verkochten ze hun schip. Het werd gekocht door een kunstenaar, die het volledig zelf heeft ingericht. De vroegere roef, het oorspronkelijke woongedeelte van het schip, werd omgebouwd tot keuken, met daaronder de twee niet-functionerende motoren.
De Paarl, gebouwd in 1930 op een werf in Boom, draagt de naam van de huidige eigenares. De Mariposa, Spaans voor vlinder, werd in 1944 gebouwd in Mons en heeft in het verleden verschillende namen gedragen, waaronder Franz, Amateur en Roga.
De woonschepen zijn elk voorzien van een eigen brievenbus en halen water, elektriciteit, wifi en andere voorzieningen vanaf de wal. De meeste schepen worden verwarmd met stookolie of gas, en enkele hebben zonnepanelen of zelfs airconditioning. Het huisvuil wordt op dezelfde manier als bij de huizen opgehaald door IVAGO. Afvalwater moet eerst worden gezuiverd via een eigen waterzuiveringssysteem voordat het wordt geloosd.
De ligplaatsen worden gehuurd van de Vlaamse Waterweg via een concessie die maximaal twaalf jaar geldig is. Woonschepen moeten elke vijf jaar gekeurd worden en indien nodig hersteld, een proces dat aanzienlijk duurder en tijdrovender is dan een autokeuring. Schepen die nog in staat zijn, varen zelf naar de werf, terwijl anderen zich moeten laten slepen.
De meningen van de bewoners over de voor- en nadelen van wonen op het water variëren.
Tekst: Marc Hanson
