Wilhelm II blijft bekend als de dictatoriale keizer van Duitsland, die zijn oorlogszuchtige militaire top weinig in de weg legde in de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog. In november 1918 kreeg hij asiel in het neutrale Nederland. Daar leidde hij tot aan zijn overlijden in 1941 een verplicht anoniem en politiek neutraal bestaan, eerst in het kasteel van Amerongen, dan in Huis Doorn, nu een museum.
Op terugweg van het front in Frankrijk bracht Keizer Wilhelm II een bezoek aan Gent, net voor kerstmis, op 23 december 1917. Gent was tijdens de Eerste Wereldoorlog de hoofdplaats van Etappegebied 4, onder bevel van het vierde Duitse leger, en dus het basiskamp bij uitstek voor het IJzerfront. Daarom waren er permanent minstens tienduizend Duitse militairen in de stad gelegerd. Twee dagen voor zijn bezoek aan Gent, op 15 december, was aan het Oostfront een wapenstilstand gesloten tussen de Centralen en de bolsjewieken van Lenin. Het krijgsverloop was op het moment van het bezoek aan Gent al vrij uitzichtloos voor de Duitse troepen.
Volgens Virginie Loveling, in haar bekend dagboek over de oorlog, was het nieuwe Sint-Pietersstation, waar zijn trein rond 13.00 uur aankwam, door soldaten afgesloten voor het publiek. Wilhelm II had een gevolg van tien auto’s en bezocht die dag het Gravensteen, de kathedraal en de ruïnes van de Sint-Baafsabdij. De gelovige keizer was behalve in militaire zaken ook geïnteresseerd in geschiedenis en aardrijkskunde.

Op een foto uit de collectie van het Londense Imperial War Museum zien we de keizer in het gezelschap van hoge officieren in de pandgang dichtbij de gedenkplaat uit 1905 voor Auguste Van Lokeren, de redder van de abdij. Hij staat op het punt zijn handtekening te plaatsen in het gulden boek dat klaarligt op het muurtje. Het kostte de keizer enige moeite om zijn rechterhandschoen uit te trekken want tijdens zijn geboorte was een zenuw in zijn schouder aangetast. Daardoor was zijn linkerarm misvormd en verlamd. Alles ligt er nog vrij netjes bij na de grote schoonmaak van de ruïnes naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling van 1913 in Gent. Op de achtergrond staat de ondertussen al lang dichtgemetselde deur naar de vroegere sacristie open.

Op een tweede foto poseren twee Duitse soldaten voor het lavatorium van de abdij. De ruïnes waren na overleg met de Etappecommandant vanaf 17 oktober 1914 gratis toegankelijk voor cultuurminnende Duitse officieren en soldaten.

 

Marc Hanson

lllustraties:
Bladmuziek ‘Eine Kaiserparade’. Bron: www.imagesmusicales.be
Foto “Bezoek aan de Sint-Baafsabdij”. Bron: © IWM Q 52813
Foto van twee Duitse soldaten uit het boek “Gent in de Grote Oorlog” van Denis Pieters, uitgeverij De Klaproos